NİKSAR – TOKAT DOLMUŞ TAŞIMACILIĞI (NİKSAR BELEDİYESİ MİNİBÜSÇÜLER DERNEĞİ)

 

 

            Bu yazı, bu konuda yazdığım ikinci yazıdır.

İlki, 09 Şubat 2011 günlü Tokat Haber gazetesinde, “Niksar-Tokat Dolmuş(!) Rezaleti” başlığıyla yayınlanmıştı.

***

            Dolmuş, “yolcuları teker teker geldiği için dolmayı bekleyen ve dolunca yola çıkan otomobil, kayık, deniz motoru gibi küçük taşıtlara verilen bir ad” dır.

Niksar – Tokat arasında çalışan dolmuş minibüsler genelde 17 koltukludur.

Bu minibüs yazıhanesini tanıtıcı yazıda (levhasında) ve bastırdıkları kartların, biletlerin üzerinde “Niksar Belediyesi Minibüsçüler Derneği” yazılıdır.

Bundan ne anlaşılır?

Niksar Belediyesi bir minibüsçüler derneği kurmuş ve bu dernek de Niksar – Tokat arasında minibüslerle dolmuş taşımacılığı yapıyor!

Ama öyle değil.

Çünkü, Niksar Belediye Başkanı Sayın Duran Yadigar, 03.11 2009 tarihinde Niksar Belediye Meclisine “İlçemizde Niksar Belediyesi Minibüsçüler Derneği çatısı altında faaliyet gösteren minibüslerdeki Niksar Belediyesi ibaresi ile Belediye Ambleminin kaldırılması hakkında” bir öneri (teklif) götürüyor. Bu öneri oybirliğiyle kabul ediliyor ve aynı tarihte alınan 09/58 no’lu Meclis kararı gereğince “Niksar Belediyesi ibaresi ile Belediye Ambleminin kaldırılması için Minibüsçüler Derneği’ne 30.11 2009 tarihine kadar süre” veriliyor.

Sonuç?

Bu yazının kaleme alındığı tarihe kadar, yani 4 yıla yakın bir zamandır bu karar uygulanmıyor!

***

            03.7.2005 tarih ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. maddesi belediyenin “görev ve sorumluluklarını”, 15. maddesi de “yetkilerini ve imtiyazlarını” bildirir.

Yasa,

“Şehir içi trafik” yasanın 14/a maddesine göre belediyenin görev ve sorumluluğundadır. Zaten yasa: “Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar” der.

Yasanın 15/f maddesi, “Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su araçları, tünel raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemleri kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek;”

15/p maddesi, “…araçların sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek, durak yerleriyle karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tesbit etmek ve işletmek, işlettirmek ve kiraya vermek;”

15/r maddesi, “… toplu taşıma hizmetlerini İMTİYAZ VEYA TEKEL OLUŞTURMAYACAK ŞEKİLDE ruhsat vermek suretiyle yerine getirir” der.

***

            İlk yazıda, size bir yol öyküsü anlatmıştım. Şimdi benzeri bir yol öyküsü daha:

Geçtiğimiz hafta içerisinde Tokat Devlet Hastanesi’ne gitmem gerekti.

Saat 07.15’te, Sebze Hali’ndeki “Niksar Belediyesi Minibüsçüler Derneği Minibüs Yazıhanesi” ne gittim. Bilet aldım. Oradaki ilgiliye, “Akbank’a gidip geleceğim. Zaman var mı?” dedim. “Her an kalkabilir, koşarak git, gel” yanıtını aldım. Koşarak, bankamatikten bir işlem yapıp döndüm. Saat 07.31 olmuştu.

Araba kalktığında saat 08.02 idi!

Seymenli köprüsü’nün orada, şoför iki yolcunun eksik olduğunu fark etti. Geri döndük. O yolcuları aldık. Bengiler’den Otogar’a doğru giderken, şoför, Çanakçı kıyısındaki yola saptı. Orada bir evden inecek yolcuyu bekledik.

Otogar’a geldiğimizde, bir kargaşa yaşadık. Bazı biletli yolculara, “Siz bir sonraki arabayla gideceksiniz” denildi. Yapılan ağız dalaşından sonra Tokat’a doğru hareket ettiğimizde saat 08.22 olmuştu.

Tokat Devlet Hastanesi’ndeki işim bittikten sonra, Çekenli’deki Niksar Minibüs Yazıhanesi’ne gitmek üzere yolun karşı tarafına geçtim. Tam o sırada bir Niksar Minibüsü orada yolcu indiriyordu. Ona binmek istediğimde şoför: “Binemezsiniz, halk otobüsüne binip yazıhaneye öyle geleceksin” dedi. Onun dediği gibi yaptım. Halk otobüsünü bekleyip onunla Meydan’a oradan da yürüyerek Çekenli’ye gittiğimde saat 12.13’tü. “Araba ne zaman kalkacak” dedim, “12.30’da cevabını aldım. Vakit geçirmek üzere bitişikteki alışveriş merkezine girdim. Tekrar yazıhaneye döndüğümde, ilgili “Araba kalkıyor, hemen aşağıya in” dedi. Saate baktım 12.20 idi. “Hani 12.30’da kalkacaktı?” dediğimde “Araba doldu” dedi.

***

            Yerel gazetelerde çıkan yazı ve haberler, o kentlerin yöneticileri için önemlidir. Özellikle, olumsuzlukları düzeltmekle yükümlü olanlara yol gösterir, bilgi verir.

Eğer, benim ikibuçuk yıl önce yazdığım ve günlük çıkan Tokat Haber gazetesinde yazdığım yazı ilgililerce okunmuş ve önlem alınmış olsa idi, bugünkü yakınmalarımız olmayacaktı.

Çünkü ben ilgililere seslenerek, önlem alınmasını istemiştim.

Bu yazıyı yazarken iki gerçekle karşılaştım.

Birincisini yukarda anlattım. Belediye kendi adı ve belirtkesinin (ambleminin) kullanılmamasını istemiş. Ancak bu isteğinin gelişmesiyle ilgilenmemiş (İşin takipçisi olmamış).

İkincisi, zaten bu minibüs işletmesinin dolmuş yapması yasal değilmiş.

Bu konuyla ilgili Niksar Emniyet Müdürlüğü Trafik Şubesiyle görüşürken, oradaki komiser arkadaş bana, bu arabaların kalkış saatleriyle ilgili bir çizelgeyi göstererek, minibüslerin bu zaman çizelgesine uymak zorunda olduklarını söyledi.

Bu çizelgeye göre Niksar’dan Tokat’a saat 06 ile 18 arası, Tokat’tan da Niksar’a 07 – 19 arası, her yarım saatte bir araba kalkması gerekiyor.

            Yani her gün 26 arabanın Tokat’a gidip – gelmesi bir yasa gereği!

Bu yazıyı yazarken, Minibüs Yazıhanesi’ne telefon ederek, Tokat’a her gün kaç araba kalktığını sordum.

Verilen yanıt: “Tatil günleri 13-14, diğer günler 20 civarında” oldu.

Yazıhanede arabaları olan, söz sahibi bir arkadaş ise bana, “Hocam, biz 15 dakikada bir araba kaldırıyoruz” demişti!

Eğer yolcu çok olur da, tarife dışı ayrıca bir araç kaldırılırsa, buna kimse karşı çıkmaz.

***

            Üç yıl öncesinde, Tokat’a yolcu taşıyan iki ayrı firma vardı. Aradaki, daha iyisini yapma yarışması (rekabet) nedeniyle, arabalar zamanında kalkar, yolculara daha nazik davranılırdı.

1994 yılında çıkarılan, 4054 sayılı “Rekabetin korunması hakkında kanun” göz ardı edilerek, iki ayrı kuruluş birleştirilerek Tokat – Niksar arasındaki yolcu taşıma işi tekelleştirildi.

Bu yasanın 2. maddesinde “Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde mal ve hizmet piyasalarında faaliyet gösteren ya da bu piyasaları etkileyen her türlü teşebbüsün aralarında yaptığı rekabeti engelleyici, bozucu ve kısıtlayıcı anlaşma, uygulama ve kararlar ile piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hâkimiyetlerini kötüye kullanmaları ve rekabeti önemli ölçüde azaltacak birleşme ve devralma niteliğindeki her türlü hukukî işlem ve davranışlar, rekabetin korunmasına yönelik tedbir, tesbit, düzenleme ve denetlemeye ilişkin işlemler bu kanunun kapsamına girer”  denilmesine karşın bu tekelleşme önlenemedi.

İlgililerin, bu dolmuş uygulamasına son vererek, yolcu taşıma işinin önceden belli saatlerde yapılmasını ve araçların tam saatinde kalkmasını denetlemesi bu konudaki yakınmaları sona erdirecektir.