ÖNCE SAĞLIK

 Okullara dağıtılan bozuk süt rezaletini, iktidar yalakası olmayan gazeteler “böyle bir başıboşluk, böyle bir vurdumduymazlık görülmedi” diye duyurdu.

İlgili bürokratlar ve siyasiler ise “sütler bozuk değil, sorun psikolojik” dediler.

Ama, 7 milyon 200 bin öğrenciye dağıtılan “bedava süt”, 11 ilde binden fazla öğrenciyi hastanelik etti.

*

İki hafta önce, bir arkadaşım, yediğimiz yoğurtlarla ilgili olarak bir ileti göndermişti.

Arkadaşım, “yoğurt alırken, markaya göre değil, yoğurdun konduğu plastiğe göre tercih yapılmalı” diyor ve nedenini şöyle açıklıyordu:

“Günümüzde birçok yiyecek, içecek ambalajı plastikten yapılıyor. Özellikle yoğurt imal eden firmalar polipropilen plastik kaplar kullanıyorlar.

Kabın altına veya yanına baktığınız zaman, üç oktan oluşan bir üçgen görülür. Bu geri dönüşüm işaretidir. Bu üçgenin içindeki numara ise polipropilen numarasıdır. Altında zaten “PP” yazar.

Evde kullandığımız plastiklerin hangilerinin zararlı, hangilerinin zararsız olduğu, bu üçgen içerisindeki numaralardan anlaşılıyor:

1. PET veya PETE Polietilen içerir. Genelde su, iki litrelik alkolsüz içecekler ve yağların konduğu pet şişelerde kullanılır. Cam gibişeffaftır. Zararsızdır.

2. HDPE Yüksek yoğunluklu polietilen: Deterjan ambalajları ve pet süt şişesinde bulunur. Zararsızdır.

3. PVC Polivinil klorid: Streç folyo, dış mekanda kullanılan eşyalar, plastik pipo, zemin malzemesi, duş perdeleri, şeffaf ve kabartmalı plastik ambalajlarda kullanılır. Zararlıdır!

4. LDPE Az yoğunluklu polietilen: Kuru temizleme ve çöp torbaları, yemek saklama kaplarında bulunur. Zararsızdır.

5. PP Poliproplen: Şişe kapakları, içecek kamışları, biberon, yoğurt kaplarında vardır. Zararsızdır.

6. PS Polistren: Yemiş paketleri, plastik bardak-tabak, markette etin

satıldığı köpük tabak, hazır paket fast food ürünlerdedir. Zararlıdır.

7. DİĞER: Bunlar birden altıya kadar kullanılan plastiklerin dışında

kalanlardır. Yemek saklama kapları ve bazı pet şişelerde bulunur. Zararlıdır.

3, 6 ve 7 Bunlardan uzak durun”

*

Arkadaşım iletisinde aynı firmanın farklı yerlere farklı plastikler gönderebildiğini; yoksul mahallelerin küçük marketlerine adi, lüks semtlerdeki marketlere ise kaliteli plastiklerde yiyecek, içecek maddesi gönderdiğini; pazar yerlerinde satılan plastik yiyecek kaplarında ise bazen hiç numara bulunmadığını, bunun ise daha çok kötü olduğunu yazıyordu.

Ben, bu bilgilerden sonra hemen buzdolabını açarak yoğurt kaplarını inceledim.

Dolapta tesadüfen –ilimizdeki büyük bir firmaya ait- biri 2250gr.’lık, diğeri 4 kg.’lık iki yoğurt kabı vardı. Bu yoğurtları, farklı iki marketten almıştım.

İlkönce incelediğim 4 kg.’lık yoğurt kabının ve kapağının altında, ok işaretli üçgenin ortasında 5 ve altında da PP yazıyordu. Yani edindiğim bilgiye göre bu yoğurt ambalajı zararsızdı.

2250 gramlık diğer yoğurt kabını incelediğimde, plastik kabı üreten firmanın kaba, ne geri dönüşüm işareti ne de plastik türü ile ilgili hiçbir numara koymadığını gördüm. Sadece kapağın altında bir işaret ve numara vardı.

Aynı yoğurt firması ürettiği yoğurtları, farklı firmaların ürettiği farklı kaplarla satıyordu.

Anlaşılan, firma ürettiği yoğurdu koyduğu kaba gereken özeni göstermiyordu.

Konuyu paylaştığım bir kimyager arkadaşım, “plastiklerin, doğadaki elementlere insan tarafından müdahale edilmesiyle elde edildiğini, genelde petrol rafinerilerinde kullanılan ham petrolün işlenmesi sonucu arta kalan malzemelerden elde edildiğini” söyledi.

Artık, plastik ambalajlı gıda maddelerini tüketirken daha dikkatli davranıyor ve üzerinde 3, 6, 7 numaralar bulunan veya üzerinde hiç numara bulunmayan plastiklerden uzak duruyorum.